కేంద్ర ప్రభుత్వం నుండి ఎటువంటి ఆమోదం లేకుండా రూ.1000 కోట్ల వరకు పెట్టుబడి పెట్టడానికి ఆర్థిక స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలను నవరత్న కంపెనీలు అని పిలుస్తారు. 1997లో 9 పబ్లిక్ సెక్టార్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ (PSEలు) సెట్‌కు మొదటిసారిగా నవరత్న హోదాను అందించారు.

  • నవరత్న హోదా పొందాలనుకునే కంపెనీ మినీరత్న కేటగిరీ I హోదాను కలిగి ఉండాలి. 
  • సెంట్రల్ పబ్లిక్ సెక్టార్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ యొక్క షెడ్యూల్ A జాబితా క్రింద జాబితా చేయబడాలి.
  • గత ఐదేళ్లలో, కంపెనీ మెమోరాండం ఆఫ్ అండర్‌స్టాండింగ్ సిస్టమ్ కింద మూడేళ్లపాటు అత్యుత్తమ రేటింగ్ పొంది ఉండాలి.
  • కంపెనీ డైరెక్టర్ల బోర్డులో నలుగురు స్వతంత్ర డైరెక్టర్లు ఉండాలి.

 ప్రస్తుతం భారతదేశంలో 14 నవరత్న కంపెనీలు ఉన్నాయి.

1. భారత్ ఎలక్ట్రానిక్స్ లిమిటెడ్ (బీఈఎల్)

2. కంటెయినర్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ (సీసీఐఎల్)

3. ఇంజనీర్స్ ఇండియా లిమిటెడ్ (ఈఐఎల్)

4. హిందూస్థాన్ ఏరోనాటిక్స్ లిమిటెడ్ (హెచ్ఎల్)

5. మహానగర్ టెలిఫోన్ నిగమ్ లిమిటెడ్ (ఎంటీఎన్ఎల్)

6. నేషనల్ మినరల్ డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (ఎన్ఎండీసీ)

7. నేషనల్ అల్యూమినియం కంపెనీ లిమిటెడ్ (ఎన్ఏఎల్సీఓ)

8. నైవేలీ లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (ఎన్ఎల్సీఎల్)

9. ఆయిల్ ఇండియా లిమిటెడ్ (ఓఐఎల్)

10. పవర్ ఫైనాన్స్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (పీఎఫ్సీఎల్) 

11. రాష్ట్రీయ ఇస్సాత్ నిగమ్ లిమిటెడ్ (ఆర్ఎఎన్ఎల్) 

12. రూరల్ ఎలక్ట్రిఫికేషన్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్

13. షిప్పింగ్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ (ఎస్సీఐఎల్) 

14. నేషనల్ బిల్డింగ కన్స్ట్రక్షన్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (ఎన్బీసీసీ)

సంబంధిత అంశాలు : మహారత్న హోదా కలిగిన సంస్థలు