తెలంగాణ సమాజపు విశిష్ట లక్షణంగా గిరిజన జీవన విధానాన్ని పేర్కొనవచ్చు.
ఖైతి లంబాడా, వాల్మీకిబోయ కులాలను షెడ్యూల్డు తెగలుగా గుర్తించే విషయంలో విచారణ జరపడానికి “చెల్లప్ప కమీషన్”ను రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నియమించింది.
గిరిజన తెగలు భూ పరాయీకరణ చెందకుండా 1/70 చట్టం తయారు చేయబడింది.
నైజాం ప్రభుత్వంలో హైమన్ డార్ఫ్ అనే సామాజికవేత్త గిరిజన జీవన విధానాలపై అధ్యయనం చేశాడు.
దళిత, వహుజన వర్గాల్లో చైతన్యం తేవడానికి గాను హరిశ్చంద్ర హెడ, జ్ఞాన కుమారి హెడ “హరిజన సేవక సమాజ్" పేరుతో ఒక సంస్థను స్థాపించి గిరిజనుల్లో దురాచారాలను రూపుమాపడానికి ప్రయత్నం చేశారు.
గోండులు
గోండుల్లో మూడు ఉపతెగలు కలవు. 1) మరియాలు, 2) కొండ మరియాలు, 3) బిషోహర్ మరియాలు
గోండులు స్థిర వ్యవసాయం చేస్తారు.
గోండులు నాగదేవతను, పెర్సిపెన్ అనే దేవతను ఎక్కువగా పూజిస్తారు.
వీరు ఎద్దు కొమ్ములను అలంకారంగా ధరిస్తారు. వీరికి ప్రత్యేక నృత్యం కలదు.
మూలికా వైద్యం, వివాద పరిష్కార పంచాయితీలు కూడా గోండుల్లో కలవు.
కోలాములు
వీరి భాష గోండి భాషకు దగ్గరగా ఉంటుంది. వీరి భాషలో వీరిని కొలావర్లు అంటారు.
కోలాములు పోడు వ్యవసాయం, స్థిర వ్యవసాయం చేస్తారు. వీరిలో సామూహిక జీవనం, సామూహిక ఆరాధన ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది.
గణదేవత ‘ఆయక’ మాత దేవాలయంలో పూజలు నిర్వహిస్తారు.
ప్రత్యేక పూజారి వర్గం ఒకే కుటుంబం నుండి వంశపారంపర్యంగా ఏర్పాటు చేసుకుంటారు.
కొండ దేవత, అడవి దేవతలను పూజిస్తారు.
నాయక పోండ్లు
వీరు కొలాములతో కలిసి నివసిస్తారు.
1940 వరకు పోడు వ్యవసాయంపై ఆధారపడి జీవించేవారు. వ్యవసాయంలో గుంతలు చేయడానికి గుంతపారలు ఉపయోగిస్తారు.
వీరికి ప్రత్యేక భాష కలదు. బీరి భాష కొలాముల భాషకు దగ్గరగా ఉంటుంది.
గోండుల వీరగాథలను, ఇతివృత్తాలను పాటలు పాడడం, జన్మ వృత్తాంతాలు చెప్పడం, వ్యవసాయం వీరి ప్రధాన వృత్తులు
వీరు గోండుల ఆచారాలకు, కట్టుబాట్లకు సంరక్షకులుగా వ్యవహరిస్తారు. తోటి వారు కూడా పరధాన్ల లాగే గోండుల ఆచారాల్లో ప్రాముఖ్యం కలిగి ఉంటారు.
కొండరెడ్లు
పోడు వ్యవసాయం, ఆహార సేకరణ, పశుపోషణ ప్రధానవృత్తులు. వీరు నాగలిని ఉపయోగించరు.
కొండరెడ్లు దేనిని కూడా తమ స్వంత ఆస్తిగా భావించరు.
వీరి తరహా సంప్రదాయ సేద్యం ఏ తెగలోనూ కనిపించదు. కొండలపైనే దేవతలను పూజిస్తారు.
దేవతలతో మాట్లాడే మంత్రగాళ్ళు వీరితో ఉంటారని నమ్మకం.
కోయలు
వీరు సూర్య, చంద్రులను ఆరాధిస్తారు.
కోయ వీరుడు జంపన్న, అతని భార్యలు సమ్మక్క-సారలమ్మ తెలంగాణ ప్రాంత గిరిజనులకు ఆరాధ్య దైవాలు.
వీరికి ప్రత్యేక భాషా-సంస్కృతులు కలవు. వీరు చిలుక జోస్యం చెబుతారు.
విత్తనాలు నాటే సమయంలో, పంటలు కోసే సందర్భాల్లో స్త్రీ పురుషులు కలిసి నృత్యం చేస్తారు.
చెంచులు
వీరి సమాజాల్లో భార్యాభర్తలిరువురికి అన్ని కార్యకలాపాల్లోనూ సమాన పాత్ర ఉంటుంది.
కందమూలాలు, గడ్డలు, తెనె సంచులు వీరి ప్రధాన ఆహారం.
వీరి ఆచారంలో భాగంగా స్త్రీ పురుషులు వివాహ సంబంధాల్లో వివాదాలు వస్తే స్వేచ్ఛగా విడిపోయే అవకాశం
ఉంటుంది.
వీరి దేవత అయిన గారెల మైసమ్మకు తమ జాతి ఫలాన్ని ప్రసాదంగా అందిస్తారు.
లంబాడి తెగ
ఈ తెగవారిలో ప్రకృతి ఆరాధన, బహుదేవతారాధన ఎక్కువ.
వీరు సేవాలాల్ అనే గురువును పూజిస్తారు.
లంబాడీ తెగ వారు పుత్ర సంతానం కోసం “జల్మాత"ను పూజిస్తారు.
పితృదేవతలకు సంతృప్తినివ్వడానికి గాను వారి పేర్లను చెబుతూ పాయసాన్ని నిప్పుల్లో వేస్తూ హోమం చేస్తారు.
Disclaimer: The study material published in the estudymaterial.com is purely instructive. This is not an exhaustive and comprehensive study guide. We make no representations or warranties of any kind, express or implied, about the completeness, accuracy, reliability, suitability or availability with respect to the website or the information, products, services contained on the website for any purpose. Nonetheless, we tried our best to correct if any errors that are brought to our attention. Neither estudymaterial.com nor its management team are not responsible for the errors.This website may contain links to third party advertisement content. Viewers should enquire thoroughly and purchase the items or services in the advertisements on their own risk. estudymaterial.com does not have any association with the content of the products or services in those advertisements.
Pages